टीकाप्रसाद भट्ट
रामेछाप – यस बेला विरामी राखेर उपचार गर्नुपर्ने निर्माणाधिन अस्पताल भवन निर्माण स्थलमा बुट्यान पलाएका छन् । भवन निर्माणमा प्रयोग भइसकेका र गर्न बाँकी फलामे छडको रङै विग्रने गरी खियाले ढपक्क छोपेको छ । निर्माण सामाग्री असरल्ल र काम नलाग्ने अवस्थामा सड्दैछन् । फर्माका लागि ल्याएका काठ कुहिएका छन् । हेर्दै विरुप र निर्माण व्यवसायीको चरम लापरवाहि देखिने यस्तो कार्य पश्चिमी रामेछापको दोरम्बा अस्पतालको हो ।

दोरम्बा अस्पताल सगैं ठेक्का लागेको सुनापति गाउँपालिकाको हिलेदेवि स्थित अस्पताल भवनको निर्माण सकेर निर्माण व्यवसायीले पालिकाकालाई हस्तान्तरण गरिसक्दा सिमा जोडिएको दोरम्बा अस्पतालको भबन भने अलपत्र रहेको २ बर्ष भन्दा बढी भैसकेको छ । अस्पलात भवनको निर्माण स्थलमा दुई बर्ष भन्दा अघी देखि निर्माण व्यवसायी र कामदार छैनन् । निर्माण स्थल चकमन्न छ । निर्माण गरिएका पिल्लरमा हालिएका फलामे डण्डी खिया लागेर कालै भएका छन् । निर्माण सामाग्रीहरु समेत नासिने र कामै नलाग्ने भएका छन् । भवन निर्माण अलपत्र छोड्नुको कारण सोध्नका लागि निर्माण व्यवसायी र प्रतिनिधि कोहि सम्पर्कमा छैनन् ।

दोरम्बा शैलुङ गाउँपालिकाले अस्पताल भवन निर्माणका लागि पटक पटक म्याद थपेको छ । सार्वजनिक खरिद नियमावलीको १३ औं संशोधनलाई टेकेर थपिएको म्याद समेत आउदो असारमा सकिदैछ । तर भवन निर्माणको काम भने भर्खर २० प्रतिशत मात्रै छ । काम सकिन अझै कतिपटक म्याद थपिने हो ? त्यसको कुनै टुंगो छैन् ।

गाउँपालिकाकाले आर्थिक बर्ष २०७७÷७८ मा सो भवन निर्माणका लागि ठेक्का लगाएको हो । उक्त भवन निर्माणका लागि आरोग्य – सुवेदी ÷ जेभि सँग निर्माण संझौता भएको छ । ११ करोड भन्दा बढी लागतमा निर्माण हुने उक्त अस्पताल भवन निर्माणका लागि चालु आर्थिक बर्षमा गाउँपालिकामा बजेट निकाशा भएको छ, तर निर्माण व्यवसायीले काम नगरेकोले निकाशा भएकोे बजेट समेत खर्च हुन सकेको छैन् । सुरुमा उक्त भवन निर्माणको काम १८ महिनामा सक्ने गरी ठेक्का संझौता भएको थियो ।

दोरम्बा शैलुङ गाउँपालिकाका अध्यक्ष मैनकुमार मोक्तानका अनुसार २ बर्ष र केहि महिना अघी देखि काम छोडेर हिडेकोे निर्माण व्यवसायी केहि दिन अघी मात्र निर्माण स्थल आएर फर्केको छ । अवको १० दिन भित्र काम गर्ने आश्वासन दिएर निर्माण व्यवसायीको टोली फर्केकोले अलपत्र भवन निर्माणको कामले गति लेला कि † भन्ने आशामा मोक्तान रहेका छन् । पटक पटक निर्माण व्यवसायीलाई सम्पर्क र समन्वय गरेर थाकेका पालिकाका पदाधिकारीले स्वास्थ्य मन्त्रालय सम्मनै पुगेर निर्माण व्यवसायी समेतको बैठक गरेपछि बल्ल निर्माण व्यवसायीको टोली दोरम्बामा भवनको अवस्था हेर्न आईपुगेको हो । काम गर्ने नगर्ने अझै एकिन चाँहि भएको छैन् ।

साविकमा दोरम्बा स्वास्थ्य चौकी रहेको स्थान नजिकै अस्पताल भवन निर्माण थालेपछि स्थानीयहरुमा गाउँमै सवै प्रकारका रोगको उपचार पाउने कुराले खुसी छाएको थियो । तर अहिले सवै निराश छन् । ‘ दोरम्बामा न अस्पताल वन्छ, न अस्पतालमा डाक्टर नियमित बस्छन् ’ स्थानीय मोमिन थिङ भन्छन् – सामान्य विरामी पर्दा काठमाडौं जानुपर्ने बाध्यता स्थानीय सरकार बनेको ७ बर्ष वितिसक्दा पनि हटेको छैन् । ‘स्थानीय सरकारले डाक्टरका लागि चाहिले उपकरण, प्रयोगशालाका लागि आवश्यक अन्य जनशक्ति र औषधि व्यवस्था गरेर नागरिकलाई सेवा गर्ला भन्ने आशा राखेका थियौं ’ तर अझै भएन, के चाँजो मिलेन थाहा भएन – उनले भने ।

दोरम्बा अस्पतालका लागि एकै साथ दुई वटा भवन निर्माण हुने योजना अघी वढाइएको थियो । हाल सम्म एउटा भवनको एक तला छत ढलान सकिएको र अर्को भवनमा पिल्लर सम्म उठेका छन् । गाउँपालिकाका सूचना अधिकारी भोलाप्रसाद पाठकका अनुसार भवन निर्माणको काम अलपत्र पर्दा अस्पताल संचालन गरी स्थानीय स्तरमानै प्रभावकारी उपचार गर्ने योजना प्रभावित हुदै आएको छ ।

यसभन्दा अघील्लो कार्यकालमा प्रधानमन्त्री हुँदा केपी ओलीले देशभरीमा सयौंं अस्पताल भवन निर्माणका लागि सिलन्यास गरेका थिए । त्यसै मध्येको एउटा दोरम्बा अस्पताल हो । रामेछापमा सुनापति गाउँपालिकाको हिलेदेवि अस्पताल, लिखु तामाकोशी गाउँपालिकाको धोवि अस्पताल र उमाकुण्ड गाउँपालिकाको बाम्ती अस्पताल निर्माणका लागि एकै दिन सिलन्यास भएका थिए ।

सुनापति अस्पतालको भवन निर्माण सकेर संचालनमा आईसकेको निर्माण व्यवसायी दिपेन्द्र कार्कीले वताएका छन् । उमाकुण्ड गाउँपालिकाको बाम्ती अस्पताल र लिखु तामाकोशी गाउँपालिकाको धोवि अस्पताल भवन निर्माणको कार्य समेत अन्तिम चरणमा पुगेको छ । बाम्ती अस्पताल केहि दिन भित्रै निर्माण व्यवसायीले अस्पताल व्यवस्थापन समितिलाई हस्तान्तरण गर्ने तयारी रहेको गाउँपालिकाको स्वास्थ्य शाखाले जनाएको छ ।